رنگ بندی سیم و کابل
narvan
رنگ بندی سیم و کابل برای شناسایی فازهای یک سیستم قدرت است. رنگ بندی کابل‌ها دارای مزایای زیادی هستند، مثلاً زمانی که تقسیم بار میان فازها صورت می‌گیرد، اگر رنگ فازها متمایز نباشند، شناسایی فازها برای تقسیم بار واقعاً دشوار خواهد بود. یافتن روش‌های صحیح اتصال فازها به یک موتور القایی نیز بدون نیاز به آزمایش امکان می‌سازد.
سیم و کابل‌هایی که در منازل، حیاط و کوچه‌ها مشاهده می‌کنید، از استانداردهای رنگ خاصی پیروی می‌نمایند. هر رنگی نمایانگر یک سیم با عملکردهای خاص است. قبل از اینکه سیستم‌های برق خانه را دست کاری کنید، لازم است با رنگ بندی کابل‌ها آشنا شوید. این نکته را به یاد داشته باشید که هر سیم برق، ممکن است در یک بخشی دارای جریان برق باشد؛ پس در زمان کارکردن با هر رنگی احتیاط لازم را بکار ببرید. اگر نمی‌دانید یا تردید دارید، باید برق کار یا متخصص این کار را در میان بگذارید. ما در این مقاله سعی کردیم استاندارد رنگ بندی کابل‌ها، نکات مهم و انواع رنگ بندی‌کابل‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.
مشاهده انواع سیم و کابل‌ها در فروشگاه سیم و کابل نوید
استاندارد رنگ بندی سیم و کابل
معمولاً برای شناسایی آسان فازهای یک سیستم، برق آنها را با رنگ‌های مختلف مشخص می‌نمایند. استانداردهایی نیز برای رنگ بندی سیم و کابل‌ها در نظر گرفته شده است. معتبرترین استانداردی که در این زمینه وجود دارد، مربوط به استاندارد IEC 60446 است.
البته این استاندارد چندان جدی گرفته نمی‌شود و گاهی رنگ‌های مختلفی را در کارهای غیرحرفه‌ای به‌کار گرفته می‌شود. به همین دلیل در ایران، استفاده از سیم‌های چند رنگ، قیمت را بالا می‌برد و معمولاً قید رنگی بودن سیم‌ها را می‌زنند؛ در تابلوهای شرکت‌های غیرمعتبر، معمولاً سیم‌ها را یک رنگ استفاده می‌کنند.
بر طبق استاندارد آی ای سی، از این رنگ بندی‌ها برای جلوگیری از اشتباه و بالابردن اطمینان عملکرد استفاده می‌شود که معمولاً در رنگ روکش کابل‌ها، سیم‌های داخلی کابل‌های چند سیمه، شینه‌های مسی و سایر عایق‌ها و وسایل الکتریکی استفاده می‌شود.
رنگ‌بندی کابل رایج یا در واقع اصلی‌ترین رنگ بندی موجود در بازار ایران، مطابق استاندارد IEC 60227 یا ISIRI 607 است که بصورت خلاصه بیان می‌شود.:
» سیم و کابل تک رشته
برای رنگ بندی، ترجیح خاصی وجود ندارد (رنگ عایق کابل تک رشته، معمولاً سیاه انتخاب می‌شود)
» کابل دو رشته
برای رنگ بندی، ترجیح خاصی وجود ندارد و معمولاً از رنگ سیاه برای فاز و از آبی برای نول استفاده می‌شود. البته می‌توان از رنگ‌های دیگری نیز استفاده کرد
» کابل سه رشته
زرد / سبز – آبی – قهوه‌ای یا سیاه (برای کابل‌هایی که ارت دارند) یا طوسی – سیاه – قهوه‌ای
» کابل چهار رشته
زرد / سبز – طوسی – سیاه – قهوه‌ای یا آبی – طوسی – سیاه – قهوه‌ای
» کابل پنج رشته
زرد / سبز – آبی – مشکی – قهوه‌ای – طوسی یا قهوه‌ای – آبی – مشکی – طوسی – مشکی
نکات مهم رنگ بندی سیم و کابل
نکته‌های مهمی در رنگ بندی سیم و کابل وجود دارد که اگر رعایت نشوند، باعث می‌شود تا ارتباط کابل شبکه غیرممکن و یا غیرپایدار شوند.
همان‌طور که می‌دانید طبق استانداردهای آی ای سی، از رنگ‌هایی نظیر مشکی، قهوه‌ای، قرمز، نارنجی، سبز، زرد، آبی، بنفش، خاکستری، سفید، صورتی و فیروزه‌ای و حتی در مواردی از سبز و زرد بصورت جدا استفاده می‌شود که این رنگ‌ها باعث گمراهی در تشخیص سیم ارت یا زمین که به رنگ زرد یا نوار سبز هستند کشیده می‌شوند.
ترکیب رنگ‌ها نیز مجاز دانسته می‌شوند و رنگ‌های سبز و زرد، اصلاً نباید در هیچ کدام از ترکیبات استفاده شوند، مگر برای سیستم‌های حفاظتی.
مثلاً اگر مداری شامل نقطهٔ نوترال یا نول باشد، آنگاه رسانا باید با رنگ آبی مشخص شود و رنگ آبی روشن باشد و هیچ‌وقت نباید از هادی‌های دیگر از این رنگ استفاده شود. در صورت نبودن سیم نول، از رنگ آبی برای مشخص کردن آن استفاده می‌شود. هر رشته‌ای از کابل قابل استفاده است، غیر از رشته مخصوص اتصال زمین یا حفاظتی؛ پس از رنگ کابل زرد و سبز فقط برای اتصال به زمین استفاده می‌شود و رنگ آبی نیز برای مشخص‌کردن سیم نول است.
انواع رنگ سیم و کابل
در صنعت برق از رنگ‌های مختلفی برای سیم و کابل‌ها استفاده می‌شود که البته از یک استاندارد خاصی پیروی می‌کند.
» سیم‌های برق سیاه
برای انتقال برق به سوئیچ‌ها و پریزهای برق مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش اتصال را ایفا نموده و سوئیچ را به بار الکتریکی متصل می‌نماید. همیشه تمامی سیم‌های سیاه، دارای جریان برق هستند.
» سیم‌های برق قرمز
همانند سیم‌های سیاه، در چند پایه سوئیچ بکار گرفته می‌شوند و معمولاً از رنگ قرمز برای اتصال سنسور دود در خانه‌ها استفاده می‌شود و دو سیم قرمز یا یک سیم قرمز با مشکی را می‌توانیم باهم بکار ببریم.
» سیم‌های برق زرد و آبی
این نوع سیم‌ها نیز دارای جریان برق بوده و در سیم کشی‌های پریز معمولی استفاده نمی‌شوند و کاربرد آنها در سیم‌های برق که از میان سیم راه کشیده شده باشند، است.
» سیم‌های سفید خاکستری
برای نول، معمولاً از این نوع سیم استفاده می‌شود و البته استفاده از رنگ سفید بدین منظور متداول‌تر است.
به‌روز رسانی در تاریخ ۱ شهریور ۱۴۰۰
